Er zijn tal van partijen betrokken bij de aardwarmtewinning in Nederland. De rol van enkele organisaties is uitgelicht. Alle partijen zijn in een overzicht bijeengebracht.
Geothermie Nederland
Geothermie Nederland is de brancheorganisatie voor geothermie en verenigt alle ondernemingen en organisaties met een zakelijk belang in de geothermiesector. Geothermie Nederland zet zich met haar leden in voor de beschikbaarheid van duurzame en betaalbare warmte voor burgers en bedrijven. Zie voor meer informatie geothermie.nl
Geothermie Nederland is initiatiefnemer en beheerder van allesoveraardwarmte.nl, om bewoners, overheden en bedrijven beter en completer te informeren over wat aardwarmte is, hoe het werkt, wat de voor- en nadelen zijn en hoe het past (en soms niet) in de warmte/energietransitie.
EBN (Energie Beheer Nederland)
Energie Beheer Nederland (EBN) is een overheidsonderneming die zich richt op een doelmatige opsporing en winning, een planmatig beheer en een optimale afzet van koolwaterstoffen. Ook adviseert EBN de overheid over energie- en klimaatbeleid. EBN zet haar kennis in voor het maximaal benutten van energie in de ondergrond en het verduurzamen van de energievoorziening. Dit gebeurt onder meer door de aardwarmtesector te versterken en de ontwikkeling van aardwarmte te versnellen. EBN neemt ook (financieel) deel aan de winning van aardwarmte op locaties. Zie ook ebn.nl.
Stichting Warmtenetwerk
In Stichting Warmtenetwerk (SWN) zetten spelers uit de warmteketen, van gemeente tot leverancier, zich in voor de energietransitie met duurzame collectieve warmte via warmtenetten. Het is mogelijk onderdeel te worden van het SWN-netwerk in de gehele warmtesector door lid te worden van Stichting Warmtenetwerk. Zie ook warmtenetwerk.nl.
Mijnraad
De Mijnraad adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat over onder andere het verlenen van opsporings- en winningsvergunningen. De Mijnraad is onafhankelijk en beoordeelt of verlening verantwoord is. Daarbij bekijkt ze de aanvraag en de adviezen van TNO, EBN en eventueel de provincie én de Mijnbouwwet. Regels over de werking van de Mijnraad staan in de Mijnbouwwet. Zie ook demijnraad.nl.
Staatstoezicht op de Mijnen (SodM)
De Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) is een rijksinspectiedienst. De dienst valt onder de verantwoordelijkheid van de minister van Economische Zaken en Klimaat. SodM zorgt voor de naleving van wettelijke regels en voor het (veilig) opsporen, winnen, opslaan en transporteren van delfstoffen. SodM heeft zowel een rol als adviseur als toezichthouder. Lees meer over de taken van SodM in Veiligheid. Zie ook sodm.nl.
Omwonenden
Omwonenden kunnen in hun directe leefomgeving iets merken van aardwarmte-activiteiten. Vaak zijn ze belanghebbende bij een besluit tot verlening (of afwijzing) van een vergunning. Bij een aanvraag van een omgevingsvergunning kunnen omwonenden daarom hun zienswijzen naar voren brengen. Operators besteden in alle fasen van aardwarmteontwikkeling en -winning aandacht aan omgevingsbetrokkenheid, waar omgevingscommunicatie onderdeel van uitmaakt. Tijdens bijeenkomsten krijgen omwonenden informatie en kunnen zij vragen te stellen over het proces en de activiteiten. Omwonenden zijn warmte-afnemer als de aardwarmte wordt gebruikt voor het verwarmen van hun woning.
Overzicht van betrokken organisaties
Rijk:
- Het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat ontwikkelt beleid en verleent vergunningen.
- De Ministeries van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Infrastructuur en Waterstaat, Landbouw Natuur en Voedselkwaliteit regelen de afstemming over ruimtelijke ordening, landbouw, en natuur- en bouwbeleid.
- Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) ziet toe op naleving van de Mijnbouwwet, de veiligheid van de mens en bescherming van het milieu bij gebruik van de ondergrond.
Provincies:
- Wijzen drinkwaterbeschermingsgebieden aan.
- Bieden ondersteuning bij het inpassen van projecten in de omgeving, reserveren tijdig de benodigde ruimte in ruimtelijke plannen.
- Geven advies aan het ministerie van Economische Zaken en Klimaat over het verlenen van opsporings- en winningsvergunningen (volgens artikel 16 Mijnbouwwet).
Gemeenten:
- Stemmen ruimtelijk‐ en milieubeleid en vergunningverlening af met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (volgens de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht).
- Worden door provincies betrokken bij advies over lokale omstandigheden voor opsporings- en winningsvergunningen.
- Worden door het ministerie van Economische Zaken en Klimaat gevraagd om advies bij omgevingsvergunning.
- Zijn verantwoordelijk voor een ‘Transitievisie Warmte’ uit als onderdeel van de Regionale Energie Strategie.
- Bieden ondersteuning bij het inpassen van projecten in de omgeving en reserveren tijdig de benodigde ruimte in ruimtelijke plannen.
- De rol van gemeenten kan veranderen als de Warmtewet wordt aangepast.
Waterschappen:
- Handhaven de milieu- en waterwetgeving, onder meer met behulp van de ‘watertoets’.
Andere partijen:
- Energie Beheer Nederland (EBN) participeert (financieel) als partner in aardwarmtewinning en steunt actief de ontwikkeling van aardwarmte. EBN zet zich in voor vrijmaken van potentie / optimale benutting van de Nederlandse ondergrond. (SCAN)
- Het Expertise Centrum Warmte (ECW) is er voor gemeenten. Het is een deskundig kenniscentrum, dat gemeenten technisch, economisch en wat betreft duurzaamheid ondersteunt bij de warmtetransitie van de Nederlandse woningen en gebouwen. Het NPLW bouwt door op de ervaring, kennis en producten van het Programma Aardgasvrije Wijken (PAW) en het Expertise Centrum Warmte (ECW), die overgaan naar het NPLW.
- Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) deelt kennis, ondersteunt innovatie en verstrekt subsidies. o.a. via de SDE+
- TNO Geologische Dienst Nederland adviseert het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, RVO en Staatstoezicht op de Mijnen (SodM). De Mijnraad adviseert de minister van Economische Zaken en Klimaat over de verlening van aardwarmte vergunningen.
- Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) is een nationaal instituut gericht op beleidsanalyses zoals advies over de Subsidieregeling Duurzame Energie (SDE) en toekomstperspectieven voor duurzame energie
- De Technische commissie bodembeweging (Tcbb) is een onafhankelijke commissie en adviseert en informeert burgers die te maken hebben met bodembeweging door mijnbouw.
- Natuur en Milieufederaties (NenM): belangenbehartiger van natuur en leefomgeving
- Huiseigenaren/omwonenden (VEH, Milieudefensie): belangenbehartiger woningeigenaren en belang omwonenden
- De Autoriteit Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming (ANVS) bewaakt de uitvoering van de wet NORM voor de opslag van natuurlijk radioactief materiaal.
Belangenorganisaties
- Geothermie Nederland is de brancheorganisatie voor geothermie. Zij verenigt alle ondernemingen en organisaties met een zakelijk belang in de geothermiesector en bevordert de toepassing van aardwarmte, een natuurlijk bron van duurzame energie.
- Informatie- en Consultatieorgaan Aardwarmte (ICO) biedt onafhankelijke kennis, signaleert in lokale dialogen en adviseert burgers en stakeholders.rondom de winning van aardwarmte in de regio Utrecht.
- Natuur- en Milieufederaties behartigen de belangen van de natuur en de leefomgeving.
- Interprovinciaal Overleg (IPO) behartigt de belangen van de twaalf provincies.
- Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) vertegenwoordigt alle Nederlandse gemeenten.
- Unie van Waterschappen is de vereniging van alle Nederlandse waterschappen.
- VEWIN is de vereniging van Nederlandse drinkwaterbedrijven
- Woningcorporaties behartigen de belangen van huurders in de omgeving.
- Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland (LTO) is een ondernemers- en werkgeversorganisatie voor akkerbouwers en tuinbouwers en deelt kennis op het gebied van verduurzaming van de glastuinbouw.
- Nederlandse Vereniging voor Duurzame Energie (NVDE) is een branchevereniging voor ondernemers in duurzame energie.
- Energie-Nederland is de branchevereniging voor alle partijen die stroom, gas en warmte produceren, leveren en verhandelen.
Kennisinstellingen
- TNO onderzoekt de potentie van de ondergrond, beheert gegevens over de ondergrond en deelt kennis met publieke en private partijen via de website NLOG (www.NLOG.nl).
Partijen met een zakelijk belang:
- Aardwarmte-ontwikkelaars/operators ontwikkelen, bouwen en beheren aardwarmteprojecten.
- Warmtebedrijven of energiebedrijven exploiteren warmtenetten.
- Warmtevragers, zoals de ondernemers in de glastuinbouw en gebruikers/eigenaren van gebouwen en huizen, gebruiken warmte voor de verwarming van kassen, kantoren of woningen.
- (Geologische) adviesbureaus.
- Financiële dienstverleners, zoals banken, leveren kapitaal voor aardwarmteprojecten.
- (Her)verzekeringsmaatschappijen (her)verzekeren projectrisico’s.