De Zuid-Hollandse gemeente Pijnacker-Nootdorp heeft dankzij haar pioniersrol in aardwarmte afgelopen jaren flinke stappen gezet met verduurzaming van de warmtevoorziening. “Dit hebben wij te danken aan een ondergrond die geschikt is voor aardwarmte én aan doortastende ondernemers die open staan voor vernieuwing”, zegt wethouder Frank van Kuppeveld.
In 2010, ruim vóórdat Nederland koos voor ‘aardgasvrij’, lieten twee glastuinbouwers in Pijnacker-Nootdorp putten boren om duurzame warmte uit de ondergrond te gebruiken in hun kassen. Bij de verwarming van een aantal kassen is het niet gebleven: de installatie van één van hen, glastuinbouwer Ammerlaan, verwarmt ook woningen en een zwembad.
Gemeente vaart duurzame koers met aardwarmte
Tropische plantenkweker Ammerlaan The Green Innovator (TGI) was in 2010 het eerste sierteeltbedrijf in Nederland met een aardwarmte-installatie. Inmiddels zijn er meer aardwarmteputten geboord. Behalve 24 omliggende glasbedrijven verwarmt de installatie van Ammerlaan een zwembad, school, 500 flats en een sporthal. In totaal wordt hiermee in totaal 12,5 miljoen kubieke meter gas per jaar uitgespaard. De potentie van de warmte onder de Zuid-Hollandse gemeente is nog niet volledig benut. Volgens eigenaar Leon Ammerlaan kan zijn installatie nog gemakkelijk 25 procent extra warmte leveren aan huizen en kassen in de directe omgeving.
Tegenslag overwonnen
Het is niet alleen zonneschijn geweest voor de aardwarmtebron van Ammerlaan. Als pionier kreeg het project te maken met kinderziektes. Zo was door een defecte buis het doublet niet meer bruikbaar en er moesten twee nieuwe putten worden geboord. Dankzij bijdragen van de gemeente Pijnacker-Nootdorp, BNG Bank, Rabobank, Meewind en Nationaal Groenfonds is de ondergrondse warmtebron weer goed bereikbaar. De nieuwe putten voldoen aan de Industriestandaard Duurzaam Putonwerp, waardoor een veilig en verantwoord gebruik van de putten voor de volledige levenscyclus is geborgd. Tegelijk met de ingebruikname van de nieuwe putten is het aantal aardwarmte-gebruikers uitgebreid met 20 woningen en 10 ha aan kassen.
Aansluiting warmtenetten
Van Kuppeveld: “Op dit moment onderzoeken we de mogelijkheden voor meer aardwarmteputten. Een deel van de gemeente (circa 10.000 huishoudens) heeft stadsverwarming. Energiebedrijf Eneco bekijkt of de stadsverwarming, die nu nog op aardgas draait, kan worden aangesloten op aardwarmte. Dat zou een mooie stap zijn.”
Er zijn meer plannen. “We kijken met vier buurgemeenten en Glastuinbouw Nederland naar de mogelijkheid om de warmtenetten in de regio aan elkaar te knopen. Restwarmte uit de Rotterdamse haven en zonnepanelen op de daken kunnen daarbij de back-up vormen voor bodem- en aardwarmte. Zo ligt de gemeente wat warmte betreft goed op koers voor een aardgasvrij 2050.”
Een mooie prestatie voor een kleinere gemeente, maar de wethouder wil niet zelf met de eer gaan strijken: “De lof gaat naar de tuinders die gewoon die eerste stap durfden te zetten om een aardwarmteproject te starten en alle risico’s en investeringen voor hun rekening hebben genomen.”
Duurzaamheidsprijs
Op 28 januari 2021 won het aardwarmteproject Ammerlaan de EZK Energy Award 2020. Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt aan organisaties die zich positief onderscheiden op het gebied van energiebesparing, duurzame energieopwekking en hernieuwbare warmte. Esther Pijs, juryvoorzitter, vertelt dat vooral de relatie tussen techniek, maatschappelijk draagvlak en samenwerking bij het bedrijf de doorslag gaf. “Zij zijn hierin vernieuwend en uniek. De ontwikkeling en toepassing van dit soort concepten is hard nodig voor de gewenste uitbreiding van de energietransitie. Daarnaast belast geothermie de ruimtelijke omgeving aanzienlijk minder dan bijvoorbeeld energie uit zon of wind. Ammerlaan is een mooi voorbeeld van hoe je warmte en warmtenetten toepast en exploiteert.”